Turk (Türk), bir masa ve bir insan modelinden olusan sahte bir mekanik satranç oyuncusu (otomat).
1769 yilinda 6 ay kadar bir sürede yapilip 1770'te ilk kez Imparatoriçe Maria Theresa için sergilendiginden beri bu konu tartisilmistir.
Otomat Viyana'da Imparatoriçe Maria Theresa'nin hizmetinde çalisan mekanikçi Wolfgang von Kempelen tarafindan yapilmistir.
Imparatoriçe Maria Theresa için yapilan bu otomat, 120 cm uzunlugunda, 105 cm genisliginde ve 60 cm yüksekligindedir.
Akçaagaçtan ve üzerine satranç tahtasi çizilmis tekerlekli bir kabinet önünde oturan biyikli, sarikli ve pelerinli bir Türk figüründen olusuyordu.
Öndeki kapak açilip dolabin ve Türk'ün içine bakildiginda irili ufakli pek çok kaldiraç, makara ve baska karmasik mekanik sistemler görülebilmekteydi.
Kurularak çalisan Türk, karsisindaki gönüllüyle satranç oynamaya basladiginda, gözleri satranç tahtasini tariyor,
basini arada bir sallayip satranç taslarini eliyle hareket ettiriyordu. Yaptigi isler bunlarla da kalmiyordu;
pek çok oyunda rakibini yenmeyi de basariyordu. Yaptigi hamlenin bittigini basini üç kez sallayarak belirten otomat,
maç sonrasinda seyredenlerden gelen sorulari satranç tahtasinin yaninda bulunan özel bir tepside harfleri birlestirerek yanitlayabiliyordu.
Türk’ü izleyenler onlarca yil boyunca onun sirrini çözmeye çalismislardi.
Bazilari çok ilginç teoriler üretmisler ve bu açiklamalara gazetelerde genis yer verilmisti.
Bir teoriye göre satranç taslarinin içine yerlestirilen miknatislar sayesinde Türk taslari oynatiyordu
Bir baska teori ise kuklanin içine bir çocugun girmis oldugunu savunuyordu.
Yorumlar
Güzel bölümdü.